Majowe daty- o czym warto wiedzieć

Przed nami popularna “majówka”. Warto jednak wiedzieć, że zarówno 1 jak i 2 maja mają swoją tradycję, zaś 3 maja to doniosła data uchwalenia naszej konstytucji w 1791r.

I tak dzień 1 maja to Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy, święto robotnicze ustalone na kongresie założycielskim II Międzynarodówki w Paryżu w 1890r. A wiąże się ze stłumionym przez policję strajkiem robotników w Chicago w 1886r.  1 maja to nostalgiczne wspomnienie parad, pochodów, bogatych strojów i udziału władz centralnych i w pochodach lokalnych- władz wojewódzkich. W 1949 r., gdy powstało PZPR, postawiono na organizację obchodów święta pracy w formie propagandowego spektaklu. Ostatnie obchody 1 maja miały miejsce w 1989 r.

2 maja to Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Został ustanowiony przez Sejm w 2004 roku. To święto, które ma wyrażać szacunek do flagi i propagować wiedzę o polskiej tożsamości oraz symbolach narodowych. Polska flaga składa się z dwóch równych, poziomych pasów – białego i czerwonego. Oficjalnie została uznana za symbol narodowy w 1919 roku. Barwy, biel i czerwień mają pochodzenie heraldyczne.

Wywodzą się z barw herbu Królestwa Polskiego i herbu Wielkiego Księstwa Litewskiego. Biel pochodzi od bieli orła, będącego godłem Polski, i bieli Pogoni , rycerza galopującego na koniu, będącego godłem Litwy. Ale też biel symbolizowała czystość, porządek i szlachetność. Kolor czerwony był symbolem ognia i krwi. Oznaczał odwagę i waleczność. Czerwień była kolorem uprzywilejowanym, używali jej najdostojniejsi i najbogatsi. Biało czerwone kokardy, opaski w barwach bieli i czerwieni był wiernymi towarzyszami uczestników każdej walki o niepodległość. Pamiętajmy o tym, ilekroć widzimy polską flagę.

W dniu 3 maja 1791r. Sejm Czteroletni po burzliwej debacie przyjął ustawę rządową, która przeszła do naszej historii pod nazwą Konstytucja 3 maja. Była ona druga na świecie (po Stanach Zjednoczonych Ameryki) i pierwszą w Europie deklaracją, która regulowała działalność i organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli.

Autorzy konstytucji uważali, że jej uchwalenie wzmocni wewnętrzną strukturę państwa i ograniczy wpływy szlachty i magnaterii, której przedstawiciele nierzadko ulegali przekupstwu i wpływom obcych dworów, ceniąc prywatę nad korzyść ogółu. Wielu historyków uważa, że uchwalenie tego dokumentu spowodowało zjawisko monarchii konstytucyjnej.

Postanowienia konstytucji oznaczały integralność Korony z Litwą poprzez jednolity rząd, skarb i wojsko. Za religię panującą uznano katolicyzm, przy tolerancji dla innych uznawanych przez państwo wyznań. Konstytucja wprowadziła trójpodział władzy: władzę ustawodawczą miał sprawować dwuizbowy parlament, składający się z Sejmu – 204 posłów spośród szlachty i 24 plenipotentów miast oraz senatu. Ten miał być złożony z biskupów, wojewodów, kasztelanów i ministrów pod prezydencją króla, którego wobec nowych rolę znacznie zmniejszono. Zniesiono też instytucję liberum veto, a decyzje miały zapadać zwykłą większością głosów. Kadencja Sejmu trwała 2 lata.

Władzę wykonawczą przyznano królowi wraz ze Strażą Praw, złożoną z prymasa i pięciu ministrów: policji, pieczęci (spraw wewnętrznych), interesów zagranicznych, wojny i skarbu, mianowanych przez króla. Ministrowie odpowiadali przed Sejmem za podpisane przez siebie akty. Król był przewodniczącym Straży, w razie wojny sprawował naczelne dowództwo nad wojskiem. Nastąpiła też zmiana dziedziczenia władzy- zniesiono wolną elekcję, zatem po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego tron miał być dziedziczny, tylko w razie wymarcia rodziny królewskiej szlachta miała wybierać nową dynastię.

Niestety, doszło do zawiązania się konfederacji targowickiej i układu z carycą Katarzyną II. Konstytucja obowiązywała tylko przez 14 miesięcy, Natomiast Rzeczpospolita po kolejnych dwóch rozbiorach z lat 1793 i 1795 na długie 123 lata zniknęła z map świata.

opublikowano 30 kwietnia 2023